مریلا زارعی از شناخته‌شده‌ترین و باسابقه‌ترین بازیگران زن سینمای ایران است. بازیگری که با ایفای نقش در بیش از شصت فیلم و سریال از پرکارترین بازیگران ایران است. زارعی با ایفای نقش‌های متفاوت در فیلم‌های مختلف در اغلب گونه‌های سینمایی تجربه‌اندوزی کرده است. نکته جالب و شاخص دیگر درباره کارنامه او، کار کردن با کارگردانانی است که از نظر نگاه به سینما و زندگی، تفاوت‌های زیادی با هم دارند و حتی گاها تفکراتشان در تضاد با یکدیگر است. مریلا زارعی با اغلب فیلم‌سازان مطرح سینمای ایران کار کرده است که تهمینه میلانی، مهدی فخیم‌زاده، مسعود کیمیایی، ابراهیم حاتمی‌کیا، اصغر فرهادی و عباس کیارستمی برخی از این فیلم‌سازان هستند.
هرچند زارعی با سه سیمرغ بلورین از جشنواره‌های فیلم فجر مختلف، از پرافتخارترین و شناخته‌شده‌ترین بازیگران سینمای ایران است، اما درباره ستاره بودنش می‌گوید: «هیچ‌وقت به ستاره شدن فکر نکرده‌ام. ستاره فقط در آسمان‌هاست، هر کس در هر حرفه‌ای اگر کارش را خوب انجام دهد ستاره است و این زمان است که ثابت می‌کند چه کسی ستاره واقعی است.»
سال‌های قبل از بازیگری
مریلا زارعی متولد 25 فروردین سال 1353 در تهران است. او با توجه به سطح فرهنگی خانواده‌اش خیلی زود با کتاب و کتاب‌خوانی آشنا می‌شود، تا جایی که به گفته خودش در سال‌های ابتدایی، مدرسه برایش کسالت‌بار بوده؛ چون وقتی وارد کلاس اول می‌شود تا کلاس پنجم سواد داشته است. سال‌های کودکی زارعی با خواندن کتاب‌های فانتزی‌ای مثل تن‌تن، سیندرلا و پینوکیو می‌گذرد.
مریلا زارعی مثل بسیاری از اهالی سینما، تحصیلات آکادمیک نداشته است و فارغ‌التحصیل رشته صنایع غذایی از دانشگاه آزاد اسلامی است.
ظهور زنی کنشگر در سینمای ایران
مریلا زارعی بازیگری را هم‌زمان در سینما و تئاتر آغاز می‌کند. اولین تجربه تلویزیونی او در سریال «کارآگاه» به کارگردانی حسن هدایت در سال 74 بود. بازیگری در سینما هم از همین سال برای زارعی آغاز می‌شود و اولین فیلم سینمایی او «پاتک» است که در سال 74 به نمایش درآمد. اما یک شایعه جالب هم درباره اولین کار سینمایی مریلا زارعی وجود دارد که او با محسن مخملباف در فیلم «سلام سینما» و در سال 73 بازیگری را در سینما شروع کرده است. این شایعه به خاطر عکس منتشر شده‌ای است از این فیلم که بازیگر زن آن شباهت بسیار زیادی با مریلا زارعی دارد.
اما زارعی در سال 77 و با فیلم «دو زن» به کارگردانی تهمینه میلانی است که دیده می‌شود؛ زارعی در این فیلم با به نمایش گذاشتن یک بازی خوب، قدرت زنانه خود را به رخ می‌کشد و برخلاف چهره منفعل و صرفاً معشوقه اغلب بازیگران سینمای ایران (و حتی جهان) چهره‌ای کنشگر را به نمایش می‌گذارد. بازی او در این فیلم مورد توجه منتقدین قرار می‌گیرد و جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل زن را برای او در جشن خانه سینما به همراه می‌آورد، زارعی در این فیلم در کنار نیکی کریمی به ایفای نقش پرداخته است.
حضور پررنگ در تلویزیون، درخشش دوباره در سینما
مریلا زارعی بین سال‌های74 تا 81 در 16 سریال تلویزیونی حضور پیدا می‌کند تا به نام و چهره‌ای آشنا در بین مردم تبدیل شود. در بین این سریال‌ها که مریلا زارعی در آن‌ها به ایفای نقش‌های مختلفی پرداخته است، سریال‌های «کارآگاه»، «ولایت عشق»، «داستان یک شهر» و «پلیس جوان» قابل ذکر هستند. زارعی برای بازی‌هایش در این سال‌ها در سریال‌های تلویزیونی، در سال 81 برنده تندیس بهترین بازیگر زن تلویزیون می‌شود. پس از این سال، مریلا زارعی روی کار در سینما تمرکز می‌کند و بعد از ده سال و در سال 91 به تلویزیون برمی‌گردد و در «کلاه پهلوی» به کارگردانی ضیاءالدین دری بازی می‌کند.
مریلا زارعی بعد از «دو زن» در فیلم‌های سینمایی «تکیه بر باد» به کارگردانی داریوش فرهنگ و «عشق فیلم» بازی می‌کند تا نوبت به تجربه دومش با تهمینه میلانی و فیلم «واکنش پنجم» برسد و دوباره با نیکی کریمی هم‌بازی شود. فیلمی که قدم مثبت دیگری در کارنامه مریلا زارعی به‌حساب می‌آید و بازی او در کنار نیکی کریمی و گوهر خیراندیش، مجدداً به چشم می‌آید.
سیمرغ قبل از سی‌سالگی
مریلا زارعی با بازی در فیلم متفاوت مسعود کیمیایی یعنی «سربازان جمعه»، در سال 82 برنده جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن از بیست و دومین جشنواره فیلم فجر می‌شود. زارعی جوان، این جایزه را قبل از سی‌سالگی و در شرایطی دریافت می‌کند که باوجود سن کمش، تجربیات زیادی تا آن سال اندوخته و از نظر اغلب منتقدین سینما، لایق چنین جایزه‌ای بوده است.
همچنان می‌درخشد
مریلا زارعی اولین حضورش در نقش اول را در سومین همکاری با تهمینه میلانی، و با فیلم «زن زیادی» در سال 83 تجربه می‌کند و به خاطر بازی در فیلم باز هم مورد توجه جشنواره فیلم فجر قرار می‌گیرد و کاندید بهترین بازیگر زن نقش اول سال می‌شود.
زارعی تا اواخر دهه 80 در فیلم‌های مختلفی ایفای نقش می‌کند که از میان آن‌ها می‌توان به دومین همکاری او با مسعود کیمیایی در سال 83 و در فیلم «حکم»، «مجردها» ساخته اصغر هاشمی ، «دست‌های خالی» به کارگردانی ابوالقاسم طالبی و «اخراجی‌ها» اثر مسعود ده‌نمکی اشاره کرد. البته نقش زارعی در «اخراجی‌ها»، در نسخه اکران حذف می‌شود تا عملاً او در بین بازیگران این فیلم دیده نشود. مریلا زارعی درباره بازی در این فیلم می‌گوید: «ده‌نمکی را نمی‌شناختم، اما از نگاه انتقادی‌اش در فیلم مستند «فقر و فحشا» خوشم آمد و پیشنهادش را قبول کردم. بعد از آن بود که تلفن‌های زیادی به من شد که من را از بازی در این فیلم منع می‌کردند. این تماس‌ها به‌شدت باعث ترس من شد و شروع کردم به بهانه آوردن، اما ده‌نمکی گفت که پروژه را برای من حتی حاضرند عقب بیندازند. این شد که استخاره کردم و جواب استخاره خوب آمد و در آن فیلم بازی کردم... اما وقتی ده‌نمکی با من تماس گرفت و با بغض گفت که نقشم حذف شده، با وجود این‌که سعی کردم در ظاهر ناراحت نشان دهم، ته دلم خوشحال بودم و خدا را شکر کردم.»
حضور در فیلم جنجالی حاتمی کیا
مریلا زارعی در سال 86 کار با ابراهیم حاتمی کیا را تجربه می‌کند تا تنوع بیشتری به سابقه کاری‌اش با کارگردانان مختلف بدهد. او در فیلم متفاوت «دعوت» حاتمی کیا نقش‌آفرینی می‌کند تا در یکی از جنجالی‌ترین فیلم‌های حاتمی کیا حضور داشته باشد: «من از گذشته طرفدار سینمای حاتمی کیا بودم و از شانسم اولین فیلمی که با او همکاری کردم، فیلمی بود که مورد انتقادهای زیادی قرار گرفت. از نگاه حاتمی کیا این فیلم حکم جهاد را داشت، چون به پدیده سقط جنین و مشکلات مربوط به آن می‌پرداخت.»
از فرهادی تا فیلم‌های تجاری و حتی کیارستمی
زارعی دهه 80 را پر کار به پایان می‌رساند. او بعد از فیلم «دعوت» از سال 87 تا سال 89 ، طی دو سال در نه فیلم سینمای ایفای نقش می‌کند و تجربه‌های زیادی را پشت سر می‌گذارد. او در دو فیلم مهم اصغر فرهادی یعنی «درباره الی» و «جدایی نادر از سیمین» در این سال‌ها بازی می‌کند و برای بازی در «درباره الی» کاندید سیمرغ نقش مکمل جشنواره فجر می‌شود؛ در فیلم توقیف شده «گزارش یک جشن» ساخته حاتمی کیا ایفای نقش می‌کند و در فیلم متفاوت «شیرین» مرحوم کیارستمی هم حضور می‌یابد. زارعی در این سال‌ها حتی سینمای تجاری سطحی را هم تجربه می‌کند تا دیگر کسی به پای او در گذراندن تجربه‌های متفاوت نرسد. بازی زارعی در فیلم‌های تجاری در سال‌های بعد هم ادامه می‌یابد. زارعی درباره بازی در این فیلم‌ها می‌گوید: «سعی می‌کنم در این فیلم‌ها هم حضور پیدا کنم تا کلیشه نشوم. این فیلم‌ها حکم زنگ تفریح را برای من دارند، دوست ندارم همیشه تماشاگران فیلم‌های من آدم‌های ویژه باشند.»
دهه 90، درخشان‌تر از همیشه
مریلا زارعی دهه 90 را با بازی در اولین فیلم رضا عطاران یعنی «خوابم می‌آد» آغاز می‌کند: «این فیلم را به خاطر رضا عطاران بازی کردم. ما تجربه‌های بازیگری موفقی با هم داشته‌ایم و من دوست داشتم که در اولین فیلم او هر کاری که می‌توانم انجام دهم.»
زارعی در ادامه در فیلم‌های تحسین‌شده «خرس» و «هیس دخترها فریاد نمی‌زنند» ساخته پوران درخشنده حضور می‌یابد و برای بازی در فیلم درخشنده، کاندید سیمرغ بهترین بازیگر زن نقش اول می‌شود.
در سال 91 زارعی در فیلم دیگری از حاتمی کیا ایفای نقش می‌کند تا با بازی در فیلم «چ» به بازیگری مورد اعتماد حاتمی کیا تبدیل شود و در فیلم‌های بعدی او یعنی «بادیگارد» در سال 94 و «به‌وقت شام» در سال 96 هم حضور پیدا کند. او در فیلم «بادیگارد»، علاوه بر ارائه یک بازی قابل قبول، دستیاری کارگردان را هم در کنار حاتمی کیا تجربه می‌کند.
از فیلم‌های تحسین شده دیگری هم که زارعی در این سال‌ها تجربه کرده است، می‌توان به «دختر» ساخته رضا میرکریمی و «اسرافیل» به کارگردانی آیدا پناهنده اشاره کرد.
اما تحسین‌شده‌ترین بازی‌های زارعی در این سال‌ها، ایفای نقش او در دو فیلم «شیار 143» در سال 92 و «زیر سقف دودی» در سال 95 بود که در سی و دومین و سی و پنجمین دوره‌های جشنواره فیلم فجر، دو سیمرغ دیگر را هم برای زارعی به ارمغان آوردند تا او در زمره پرافتخارترین بازیگران زن ایران قرار بگیرد. او درباره بازی در «شیار 143» می‌گوید: «تمام تلاشم را کردم که این نقش را نپذیرم چون از طرفی نقشی سخت بود و از سوی دیگر از دیدن فیلم اول نرگس آبیار چندان به وجد نیامده بودم. اما حالا این فیلم تنها فیلمی است که دوست دارم بارها و بارها ببینم.»
مریلا زارعی که تا بازی در فیلم «شیار 143» بدون حاشیه به کار خود ادامه می‌داد، تحت تأثیر جنجال‌های جشنواره‌ای حول این فیلم، با جهت‌گیری‌های ضد روشنفکرانه‌اش خبرساز شد و در ادامه هم همین دیدگاه را حفظ کرد، برای مثال او در سال 93 به کمپین اصغر فرهادی این اعتراض را داشت که کمپینش چندان‌که ادعا می‌کند بشردوستانه نیست.
زارعی که خود را مذهبی و همین‌طور مدیون شهدای دفاع مقدس می‌داند، در این سال‌ها آزادانه‌تر و بدون ترس از جو روشنفکری حاکم بر سینمای ایران اظهارنظر می‌کند و معتقد است که دیگر نمی‌خواهد خودش را سانسور کند. او همچنین منتقد سینمای سیاه‌نمای اجتماعی این سال‌های سینمای ایران است و معتقد است که باید دلسوزانه به مشکلات جامعه پرداخت و هویت ملی را خدشه‌دار نکرد.
